4 fasen na overspelVreemdgaan heeft veel impact op je relatie. Het veroorzaakt een relatietrauma en je komt in een emotionele rollercoaster. Het proces van de relatiecrisis na vreemdgaan, van de eerste schok naar herstel, bestaat uit verschillende fasen die ik hier toelicht. Dit zijn de 4 fasen na vreemdgaan:

1. De eerste fase na vreemdgaan: Omgaan met de schok en elkaar

Als het overspel net is uitgekomen ben je in shock, het voelt misschien niet helemaal echt, je weet niet meer waar je staat. Je kunt je verdoofd voelen, of overlopen van verdriet en woede. Het is belangrijk in deze fase om goed voor jezelf te zorgen, zodat je het dagelijks leven aankunt. Als je kinderen hebt, is het belangrijk dat de thuissituatie zo stabiel mogelijk blijft. Dat is niet eenvoudig. Daarom is steun van dierbaren onmisbaar. Neem een paar betrouwbare mensen in vertrouwen en vraag ze geen advies te geven of partij te kiezen, maar een luisterend oor te bieden.

Ook is het belangrijk dat jullie verdere schade aan jullie relatie voorkomen, door niet te liegen en geen wraak te nemen of je woede onbeheerst op de ander te botvieren. In deze fase moeten jullie leren om goed met elkaar samen te leven terwijl jullie relatie in een crisis verkeerd. Als jullie er niet over kunnen praten, kan het verstandig zijn een relatietherapeut te zoeken. Voor sommige stellen kan het zelfs beter zijn er alleen bij de relatietherapeut over te praten, om stabiliteit thuis te bevorderen.

Affaire afronden

Neem in deze fase geen ingrijpende beslissingen, er is eerst meer duidelijkheid en rust nodig. In deze fase moet er ook definitief gebroken worden met de ander. Hoe sneller hoe beter. Als er sprake is van een affaire, is het belangrijk dat deze goed wordt afgerond, in openheid. Als dit moeilijk is, bijvoorbeeld door een verliefdheid of omdat het moeilijk is de ander los te laten, is hulp zoeken verstandig.

Na de eerste fase begint het herstel van de relatie, als jullie dit willen. Dr. John Gottman, hoogleraar en onderzoeker, heeft door onderzoek ontdekt dat echtparen drie fasen moeten doorlopen in hun herstel na overspel: verzoening, afstemming en gehechtheid. Dat zijn in mijn indeling dus fase 2, 3 en 4.

2. De tweede fase na overspel: verantwoordelijkheid nemen

Vreemdgaan heeft veel negatieve gevolgen. Het is belangrijk hier als overspelige verantwoordelijkheid voor te nemen. Dat is niet eenvoudig na overspel en dit kost tijd, toewijding en oprechtheid. Het betekent dat je erkent wat je verkeerd hebt gedaan, je partner steunt en kijkt hoe je de stress kunt beperken. Zeg vooral niet: “Het is gestopt en we moeten vooruit kijken.” Dat kan je partner niet. In deze fase is het belangrijk dat de waarheid duidelijk wordt. Het gaat niet om details, die zorgen alleen maar voor onnodige extra pijn, maar in grote lijn moet duidelijk worden wat er is gebeurd. Vaak komt de waarheid in fasen naar buiten. De overspelige is bang dat zijn of haar partner de waarheid niet aan kan. Echter, het werkt averechts als er steeds nieuwe belangrijke informatie verteld wordt.

In deze fase is er ook aandacht voor de emoties, zoals verdriet, boosheid, angst, schuldgevoelens en schaamte. Hoewel erover praten belangrijk is, is ook afleiding nodig voor beide. Het helpt om samen en apart dingen te doen die je normaal gesproken leuk vindt en je energie geven. Dit is een lang proces, en geregeld afstand nemen van het probleem, voor zover dit gaat, helpt ook.

3. De derde fase na vreemdgaan: afstemming

In deze fase van herstel na vreemdgaan kijken jullie naar jullie relatie en oorzaken van het vreemdgaan. Hoe was jullie relatie voor het overspel? Wat werkte niet goed en heeft mogelijk bijgedragen aan de affaire? De overspelige partner moet de verantwoordelijkheid nemen, de schuld ligt nooit bij de ander. Wel kan het zijn dat die een rol speelt, bijvoorbeeld door niet open te staan of de relatie te verwaarlozen. Maar overspel betekent niet altijd dat er relatieproblemen waren. Soms zit de zwakke plek in de overspelige partner, bijvoorbeeld als die een slecht zelfbeeld heeft, veel bevestiging nodig heeft, of stemmingsproblemen heeft. Ook kan de context een rol spelen, zoals ziekte of werkloosheid.

Om vooruit te komen moeten de zwakke plekken worden aangepakt. Dat kan in relatietherapie en in individuele therapie als het bij de overspelige ligt. Daarnaast is het belangrijk om te gaan bouwen aan een nieuwe relatie, relatie 2.0, waarbij jullie goed afstemmen op elkaar en open en eerlijk met elkaar praten over jullie relatie, gevoelens en behoeften. Wat hebben jullie nodig in jullie relatie? Wat vinden jullie vervelend? Wat missen jullie? Wat gaat er wel goed? Als praten hierover niet goed gaat, bijvoorbeeld omdat het te eng is om je te uiten of er te kritisch of defensief wordt gereageerd, is het verstandig relatietherapie te nemen. Dit soort patronen spelen vaak een rol bij relatieproblemen, en zijn goed te veranderen!

Het vreemdgaan verwerken

Een ander onderdeel van de afstemmingsfase is de genezing van het trauma van de affaire. Dat heeft tijd nodig. De verraden partner ervaart symptomen die lijken op PTSS. Dit is een ernstig relationeel trauma en er zijn veel triggers die weer pijn en angst oproepen, zelfs op de lange termijn. Dus als je bedrogen bent, weet dan dat je proces normaal is, je hebt tijd nodig. Als je de ontrouwe partner bent, weet dan dat genezing tijd en toewijding nodig heeft. Het is een rouwproces. Daarbij heb je als rouwende een aantal taken:

  • De realiteit onder ogen zien, je herschrijft als het ware het deel van je levensverhaal, de periode van het overspel. Erover vertellen en schrijven helpt hierbij.
  • De emoties keer op keer doorvoelen, met zelfcompassie en steun. En ook afleiding zoeken.
  • Betekenis aan het vreemdgaan geven: wat vertelt het over jullie relatie, relaties in het algemeen, over jullie beide, jullie leven?
  • Je leven opnieuw zin geven, oog hebben voor redenen die het leven de moeite waard maken.

4. Fase vier na overspel: de hechtingsfase

Dit is in feite de ware fase van verzoening, waarbij ook vergeving hoort. Als je het de ander blijft kwalijk nemen dat hij jou heeft bedrogen, staat dit tussen jullie in en is nieuwe hechting niet goed mogelijk. In deze fase neemt de emotionele intimiteit toe en vaak ook de seksuele intimiteit als dit nog niet gebeurde. Vooral het open met elkaar praten, jullie binnenwereld met elkaar delen en je beide kwetsbaar opstellen is voor veel stellen een nieuwe ervaring. Jullie hechten je nu anders aan elkaar, meer als jezelf, met meer openheid, en met respect voor de verschillen en elkaars behoeften.

Het verdriet over het overspel zal af en toe nog opkomen, maar jullie kunnen hier nu goed mee omgaan. Niet aanvallend of defensief, maar kwetsbaar en steunend. Zo zullen de triggers afnemen, net als de pijn. Het vertrouwen groeit en jullie relatie 2.0 is begonnen nu je alle 4 fasen na vreemdgaan hebt doorlopen.