De intense gevoelens bij een affaire, en waarom moeilijk is te kiezen of te stoppen

Bij een liefdesaffaire, ook wel romantische affaire genoemd, heb je intense gevoelens voor de ander, verliefdheid of het gaat dieper. Deze intense gevoelens bij een affaire maken het moeilijk te kiezen of te stoppen. Deze affaires kunnen voortkomen uit vriendschappen die in een romance veranderen naarmate de emotionele intimiteit groeit. Ze kunnen ook voortkomen uit liefde op het eerste gezicht, waar je misschien eerst nog weerstand aan bood. Waardoor is het zo intens? Dit heb je nog nooit zo gevoeld! Of het is al lang geleden.

Een paar veelvoorkomende eigenschappen van de romantische affaire:

Het lijkt veel op een gewone relatie, je deelt veel met elkaar. Er is emotionele en seksuele intimiteit. Soms zorg je ook voor elkaar of speel je een actieve rol in elkaars sociale leven.
Zowel de vaste relatie als de affaire vervullen belangrijke behoeften. Denk aan stabiliteit, een gezinsleven, geborgenheid, zekerheid, liefde, versus passie, avontuur, intense emotionele verbinding.
Misschien voel je je schuldig over wat je doet, maar rechtvaardig je je gedrag door tegen jezelf te zeggen dat je van je partner houdt, maar niet langer verliefd bent op je partner.
Of denk je dat je nu de ware, je soulmate, of tweelingziel hebt ontdekt? Je denkt: als het zo goed voelt, hoe kan het dan verkeerd zijn?
Onbewust herschrijf je misschien je relatiegeschiedenis, misschien denk je dat je nooit gelukkig bent geweest in je relatie.
Je vaste partner komt er in een vergelijking bekaaid af: die wordt niet door een roze bril gezien en met hem/haar heb je een gewoon leven.
Het kan zijn dat je denkt dat je nooit meer echt gelukkig kunt zijn in je vaste relatie/huwelijk, want het zal nooit zo intens voelen als in je affaire.
Misschien overweeg je rigoureus om het leven dat je hebt opgebouwd te offeren voor een leven met je affaire-partner.
Je bent een ander persoon bij je affaire-partner, emotioneler, meer gepassioneerd, romantischer, avontuurlijker, zelfverzekerder of gevoeliger.
Het ene moment wil je voor je vaste partner kiezen en het andere moment voor je affaire-partner. Je komt er niet uit en het maakt je gek.
Je voelt je bij je vaste partner ongelukkig door gemis van je affaire-partner, schuldgevoel en zorgen over de toekomst. Bij je affaire-partner voel je je extatisch, maar knaagt er ook iets aan je.
Als je de affaire stopt, trekt het gemis en verlangen je steeds weer naar je affaire-partner. Je neigt ernaar hem/haar weer op te zoeken of doet dat al.

Niet kunnen kiezen

De romantische affaire leidt vaak tot de moeilijke situatie waarbij je niet kunt kiezen met wie je verder wilt. Logisch, welke keuze je ook maakt, je lijdt een groot verlies, je raakt een geliefde kwijt en misschien nog veel meer. En je weet niet hoe het zou zijn om de andere keuze gemaakt te hebben. Je kiest niet alleen voor je partner of de ander, maar ook voor een leven dat je met hem of haar kunt hebben. Deze vreselijke terging kan jaren doorgaan. Dus lees dit goed, neem het serieus, dan kun je het aanpakken. Ik sluit nooit uit dat de ander de liefde van je leven is, en ik hoop dat jij andere opties niet uitsluit en onderzoekt.

Je verkeert in een roes

Je weet vast al dat verliefdheid gepaard gaat met allerlei lekkere stofjes in je brein en lijf (neurotransmitters en hormonen), waardoor je als het ware in een roes zit. Je weet ook vast dat je de ander door een roze bril ziet. Samen zit je in een roze bubbel, zonder dagelijkse beslommeringen, saaie taken en verantwoordelijkheden. Verliefdheid is een evolutionair trucje. Zonder verliefdheid zouden mensen zich minder aan elkaar binden, seks hebben en dus zorgen voor nageslacht dat veilig opgroeit. Daarom heeft verliefdheid zoveel invloed. Je denkt nu misschien: ja maar bij mij is het meer dan dat. Je hebt gelijk, het gaat altijd om veel meer dan de lekkere stofjes. Maar onderschat niet wat al die lekkere stofjes met je doen. Ze zijn verslavend en bedwelmend. Ik hoor geregeld van cliënten die uit de verliefdheid komen: “Ik was echt mijzelf niet, ik zat in een obsessieve tunnel.”

Je voelt dat je lééft!

De intense gevoelens bij een affaire kunnen ervoor zorgen dat je weer voelt dat je lééft. Misschien leefde je al te lang op de automatische piloot, was je te eenzijdig bezig met de dagelijkse routine, je doelen en verantwoordelijkheden. Je hebt je avontuurlijke kant verwaarloosd. Of misschien is die nooit goed ontwikkeld. Werd dit nooit eerder aangeraakt, opgeroepen? Het kan ook zijn dat andere kanten van jou nooit tot wasdom zijn gekomen en nu wel. Denk aan een romantische kant, speelse, zelfverzekerde, spontane kant.

Of misschien zit je helemaal bovenin de piramide van Maslov. Als aan alle belangrijke behoeften (veiligheid, verbinding, etc) voldaan is, kun je zoekende worden. In deze laag gaat het om zingeving, spiritualiteit. Een nieuwe liefde geeft je leven weer invulling, het kan zelfs voelen als zingeving; maar is het dat echt? Of is het een manier om juist niet stil te hoeven staan bij onze eindigheid en hoe we ons leven betekenis geven?
Ook kan het zijn dat je een midlife crisis hebt. Het gevoel van: is dit het nou? Ik had meer van mijzelf en het leven verwacht. Ik heb niet eeuwig meer, ik word al oud. Een affaire kan je hiervan afleiden, en weer jong laten voelen, begerenswaardig en bevestiging geven: je stelt wél wat voor, bent wél goed genoeg.

De diepere oorzaken van de affaire

Maar naast bovenstaande, is een romantische affaire meestal een symptoom van een dieper emotioneel verlangen of een wond in je, of beide. Als dit speelt, heb je vast een hardnekkig patroon: perfectionisme, controle, pleasen, kritisch of veeleisend zijn naar jezelf, of presteren, jezelf overschreeuwen, je bewijzen. Of het kan het zijn dat je lastige gevoelens verdooft met veel feestjes, middelengebruik, overdreven social media-gebruik, te hard werken/sporten, bingewatchen, porno en dergelijke.

Deze overleef-strategieën zijn vaak een indicatie dat de oorzaak van je affaire veel dieper ligt. Sterke overleef-strategieën komen voort uit moeilijke dingen in je jeugd. Er is je iets naars overkomen of je hebt iets belangrijks gemist. De overleef-strategieën zorgen dat je het gemis of de wond niet hoeft te voelen. Je kent ze misschien zelfs niet.

Er is je iets overkomen of je hebt iets gemist

Vaak zijn mijn cliënten die vreemdgaan in de steek gelaten door een ouder, als kind een tijd niet bij de ouders geweest (denk aan een ziekenhuisopname), gepest, (emotioneel) verwaarloosd, op moeilijke momenten niet gezien en gesteund, vernederd door armoede, of hebben ze emotioneel of fysiek geweld meegemaakt. Je loopt dan een jeugdtrauma op.
Je kunt als kind ook te maken hebben gehad met geestelijke problemen van een ouder, bijvoorbeeld een depressie, veel angst, grote stress, of een verslaving. Hierdoor is een ouder niet (genoeg) emotioneel beschikbaar en word je niet genoeg gezien, misschien wel verzorgd. Dat is heel verdrietig en zorgt voor gemis van vervulling van belangrijke emotionele behoeften, en een ontwikkelingstrauma.

Andere moeilijkheden in je jeugd

Ook kan het zijn dat je te beschermd bent opgegroeid. Dan word je afhankelijk van anderen, en lever je ook vaak in op je behoeften om de ander maar bij je te houden. In feite ben je ook niet genoeg gezien, want je ouders hadden je vertrouwen en ruimte moeten geven; zodat je op jezelf leerde vertrouwen.
Daarnaast kan het zijn dat je een ingebakken eigenschap hebt die het voor je ouders moeilijker hebben gemaakt om er goed voor je te zijn. Kinderen met autisme zijn bijvoorbeeld moeilijker te lezen door ouders en krijgen daardoor niet de hulp of steun die ze nodig hebben, bijvoorbeeld op sociaal gebied of om te ontspannen. Kinderen met ADHD worstelen in de klas vaak alleen met hun concentratie en soms ook sociaal. Ze hebben meer faal-ervaringen en voelen zich vaak machteloos.

Gevolgen van trauma’s uit je jeugd

Je loopt in deze situaties dus trauma’s op, groot of wat kleiner. En essentiële behoeften aan veiligheid en emotionele verbinding zijn niet vervuld. Een kind betrekt alles op zichzelf en krijgt diep van binnen het gevoel niet goed genoeg te zijn. Daardoor laat het (delen van) zichzelf niet zien. Veel kinderen gaan dan voor de ouders zorgen door makkelijk te zijn, of zichzelf te redden zonder de nodige steun. Of je wordt juist lastig, wat vaak tot veel afwijzing leidt, wat nog meer sporen achterlaat. Je geeft hoe dan ook belangrijke behoeften op, zoals gezien worden, je bijzonder of belangrijk voelen, steun, troost, verdrietig of boos kunnen zijn. Zo kan het zijn dat je altijd iets gemist hebt in je relatie met je moeder en/of vader. En je weet niet wat je mist als je het nooit hebt gehad of al jong hebt opgegeven.

Wat de affaire je brengt

Denk eens aan hoe je je voelt bij je affaire-partner en je misschien nooit eerder hebt gevoeld. Voel je je nu helemaal gezien, bijzonder, voel je je goed genoeg zoals je bent, of enorm geliefd? Of helemaal één met de ander? Doordat de intense gevoelens van verliefdheid je remmingen vermindert, laat je jezelf meer laat zien en voel je je vrijer. Je opent je meer en laat je meer meeslepen door je gevoelens. Daardoor kun je eindelijk die intense, intieme verbinding voelen waar je onbewust naar verlangde; de behoefte die je vroeger hebt opgegeven en waarvan je dus veel hebt gemist. Geregeld doen de minnaar of minnares ook denken aan een ouder bij wie iets gemist werd. Het is dan alsof iets van vroeger eindelijk goed komt. Of je herkent de wond of het verlangen naar één worden in de ander.

Oud zeer en onvervulde verlangens niet herkennen

Maar hoe kan het dat je niet (eerder) merkte dat je oud zeer had en onvervulde emotionele verlangens had, of dat je je diep van binnen niet goed genoeg voelde? Waarschijnlijk hebben je overleef-strategieën goed gewerkt. Ook komt het – als het te pijnlijk was wat je meemaakte – door het afsplitsen van delen van jezelf: de pijn, angst, het gemis, je boosheid, of verlangens. Hierdoor is het moeilijk geworden om verantwoordelijkheid te nemen voor je emotionele behoeften. Je loopt dan zonder dat je het beseft rond met unmet needs. Tot je iemand tegenkomt en het afgesplitste deel zijn kans ruikt om eindelijk iets te krijgen wat het nodig heeft: heling, integratie, ruimte, erkenning.

De eerste jaren van je leven

Als je het idee hebt dat je vroeger niets tekort kwam en je niets vervelends is overkomen, dan is het zinvol om ook stil te staan bij de jaren waaraan je geen herinnering hebt. Als moeders (of vaders, maar met de moeder is in het begin een symbiose) stress hebben, verdrietig zijn, veel angst hebben, of een onverwerkt trauma in zich dragen, dan voelen kinderen deze nare gevoelens ook. De stress van moeders heeft invloed op het zenuwstelsel van hun kinderen, ze worden gevoeliger, alerter of juist rationeel (als coping). Daarnaast ontwikkelen hersencircuits die zorgen voor het kunnen ervaren van liefde minder goed. Je hebt dan meer nodig om je goed te voelen. De overleef-strategieën die ik eerder noemde helpen je hierbij. Maar een gepassioneerde affaire dus ook. In deze video wordt de impact van vroege ervaringen uitgelegd.

Het verslavende effect van een affaire

Het verslavende aspect van een affaire lijkt veel op het mechanisme van co-dependence. Er zijn extreme highs en de lows in je gevoelens en daar raak je aan verslaafd. Je wilt natuurlijk de lows niet, maar die zijn inherent aan een affaire, je moet elkaar steeds weer missen, jullie relatie heeft een onzekere toekomst. Bij klassieke co-dependence worden de highs en lows veroorzaakt door afwisselend liefdevol en afwijzend gedrag van de geliefde. Dat kan ook in een affaire spelen. Ik heb geregeld cliënten die een affaire hebben met iemand met een (vermoedelijke) persoonlijkheidsstoornis die hevige en nare reacties afwisselt met lieve, passievolle momenten.

Niet kunnen stoppen met de affaire

Het is zo moeilijk om te stoppen met de affaire en je affaire-partner los te laten, omdat je hormonale beloningssysteem op de ander is gericht. Je bent dus afhankelijk en verslaafd geraakt aan de ander om je goed te voelen. Bovendien ben je gehecht geraakt, dat gaat snel als je elkaar diep in de ogen kijkt en passievolle seks hebt. Het loslaten van je affaire-partner kan extra moeilijk zijn als oud zeer en onvervulde emotionele verlangens uit je kindertijd een rol spelen. Het is alsof je aan het afkicken bent, in rouw bent en tegelijkertijd met oud zeer moet dealen. En misschien zit je tegelijk in een relatiecrisis omdat je partner weet van je vreemdgaat. Dat is zwaar!

Uit de situatie komen

Soms weten mensen dat hun vaste relatie op was en verbreken ze die. Dat betekent niet altijd dat de affaire een geslaagde vaste relatie wordt. Soms weten ze het, maar lukt het niet de relatie te verbreken. Dan heb je hulp nodig.
Geregeld twijfelen mensen met intense gevoelens bij een affaire met wie ze door willen. Of je affaire-partner de ware is, kun je beter beoordelen als je bent afgekickt van de verslaving. Dus het contact verbreken met je affaire-partner en het afkicken is de eerste stap. Richt je ondertussen op je vaste partner, zorg voor verbinding en onderzoek de relatie. Neem geen ingrijpende beslissingen. En besef (echt) dat de verliefdheid over gaat en in elke relatie soms sleur en altijd onvolkomenheden zijn.
Als je al weet dat je met je vaste partner door wilt, kan het ook nog moeilijk zijn te breken met je affaire-partner. Hier lees je meer hoe je je minnaar of minnares loslaat.

Nog een paar tips

Neem het besluit om je affaire te verbreken. En voedt je verslaving niet met contact met je affaire-partner en fantasieën.
Ook als die ander kwetsbaar is of je je zorgen maakt, moet je stoppen. Jij kunt niet meer de steunbron zijn.
Zoek steun bij je moeilijke gevoelens bij iemand die niet oordeelt. Dat kan ook een therapeut zijn.
Stop gepieker over je toekomst, denk of praat erover, maar zoek ook afleiding en ontspanning. Laat je gevoelens van gemis, angst, schuld etc. af en toe helemaal toe (met compassie voor jezelf) en richt je daarna op kleine taken waar je wel grip op hebt.
Als je geen vertrouwen hebt in een toekomst waarin je gelukkig bent, dan is hoop vaak nog wel mogelijk. Hou je vast aan die hoop. Dit is een moeilijk hoofdstuk van je leven, er komen weer betere tijden.
Ontdek wat jij nodig hebt in een relatie en wat je belangrijk vindt in je leven en hoe je wilt zijn. Handel in lijn daarmee en laat los welk resultaat het moet opleveren.

Zie deze crisis als een kans om jezelf beter te leren kennen en je diepere gevoelens en alle delen in jou serieus te nemen. Als oud zeer verzacht is en alle delen in jou geïntegreerd zijn, vind je je innerlijke kompas en kun je beter regie nemen over je leven.