Er is bijna nooit één oorzaak van vreemdgaan. Je kunt op verschillende manieren kijken naar de oorzaak van een affaire. Bijvoorbeeld door naar hechtingsstijl te kijken, dat speelt altijd een rol. Het is belangrijk om de oorzaak te ontdekken, maar het kan ook pijnlijk zijn. Soms ben je er nog niet aan toe en ben je nog te boos, bang of gekwetst om hiermee bezig te zijn. Wacht dan nog even. Daarnaast draagt de oorzaak misschien wel bij aan begrip, maar neemt dat niet de verantwoordelijkheid van de overspelige weg. In deze blog en video’s kom je alles te weet over oorzaken van affaires.
De oorzaak van een affaire is (g)een slechte relatie
Oorzaak van een affaire: Een andere seksuele ervaring
Ook de behoefte aan een andere seksuele ervaring, kan de aanleiding zijn tot overspel. Net zoals de een meer spanning zoekt in zijn werk dan de ander, zoekt de een ook meer spanning op seksueel gebied dan de ander. En de spanning is bij seks met een vreemde al snel groter dan met een vaste partner. Daarnaast kan het zijn dat iemand weinig seksuele partners heeft gehad en nieuwsgierig is hoe het zou zijn met een ander. Iemand zoekt dan niet naar een ander, maar kan wel door de seks gevoelens krijgen voor een ander en dan toch een affaire beginnen. Uit onderzoek van de Universiteit van Indiana komt naar voren dat seksuele geremdheid van vrouwen een rol speelt. Deze vrouwen kunnen zich makkelijker laten gaan bij een vreemde bij wie ze niet aan (ingebeelde) verwachtingen hoeven te voldoen.
Een affaire tegen een depressie
Geregeld speelt somberheid een rol en is een sombere periode of een depressie de aanleiding tot vreemdgaan. Dat kan bijvoorbeeld bij werkloosheid spelen, of bij rouw. Als we ons slecht voelen, kunnen we dat proberen te veranderen door te sporten, meer te gaan drinken, of bijvoorbeeld verliefd te worden. Dat laatste is geen bewuste keuze, maar onbewust staan we er meer voor open. Het is zo akelig om ons slecht te voelen, dat we van alles aangrijpen om van het nare gevoel af te komen.
Een laag zelfbeeld als oorzaak van een affaire
Misschien heb je van jongs af aan een laag zelfbeeld, of misschien heeft je zelfbeeld recent een deuk opgelopen, bijvoorbeeld door ontslag. Als je dan iemand tegenkomt die je veel aandacht geeft en fantastisch vindt, kan het moeilijk zijn dit te weerstaan. Eindelijk ben je (even) verlost van dat pijnlijke zelfbeeld. Helaas voelen mensen zich vaak ook weer slechter over zichzelf door het vreemdgaan. Je kunt dan in een vicieuze cirkel komen. Je blijft dan als het ware een destructieve bron (affaire) voor een beter zelfbeeld nodig hebben, omdat die bron het zelfbeeld ook verlaagt.
Toch is het wel zo dat vreemdgaan vaak nog diepere wortels heeft dan de hierboven genoemde oorzaken. Die diepe wortels zijn de hechtingsstijl, die gevormd wordt tijdens je kindertijd. Om een veilige hechtingsstijl te ontwikkelen als kind moet je een veilige relatie hebben met je ouders of in ieder geval moeder. Je weet dat ze er voor je zijn en voelt je geaccepteerd en geliefd. Tegelijkertijd moet de relatie met je ouders niet beknellend of zwaar zijn, bijvoorbeeld doordat je moeder depressief of overbezorgd is. Bij een veilige hechtingsstijl voel je je als volwassene zowel prettig bij verbinding als bij autonomie in je relatie. Als in je kindertijd niet aan deze voorwaarden voldaan wordt, ontwikkel je een onveilige hechtingsstijl, waarbij je angst voor verlating of voor verbinding krijgt.
De onveilige hechtingsstijlen
Bij een onveilige hechtinsstijl voel je je sneller onprettig in een relatie, ofwel doordat er teveel intimiteit is of doordat er teveel afstand is. Dat laatste noemen we de angstige hechtingsstijl, ook wel verlatingsangst of bindingsdrang genoemd. Voor een ander kan dit juist benauwend en onveilig voelen, die heeft meer ruimte en autonomie nodig om zich veilig te voelen in de relatie. Dit noemen we de vermijdende hechtingsstijl, in de volksmond heet het bindingsangst. En weer een ander heeft beide nodig, de zogenaamde angstig-vermijdende hechtingsstijl. Dit speelt allemaal op een diep niveau in ons, waar we ons vaak niet bewust van zijn. Maar de hechtingstheorie is goed onderzocht en je kunt deze informatie dus voor waar aannemen.
De oorzaak van een affaire is: je onveilig voelen in je relatie
Vaak zie je dat de ene partner probeert meer verbinding te krijgen (angstige hechtingsstijl) en de ander om meer ruimte te krijgen (vermijdende hechtingsstijl). Dit voelt voor beide onveilig. En hoe meer de een verbinding zoekt, des te meer de ander afstand neemt en vice versa. Als dit na een tijd erg naar wordt, kan het zijn dat een van beide een affaire begint. Een overspelige met een vermijdende hechtingsstijl voelt zich dan autonomer en heeft toch verbinding. Een overspelige met een angstige hechtingsstijl heeft zo de intense verbinding die hij of zij zoekt.
De (onbewuste) doelen van affaire zijn:
- Je partner wakker te schudden, te betrekken bij de relatie,
- of je band met je partner te beschermen (door buiten de deur je behoeften te bevredigen kan je relatie voortbestaan),
- of je te beschermen tegen de pijn van potentiële verlating,
- een verdediging te hebben die je beschermt tegen de pijn van mogelijke afwijzing en een negatief zelfbeeld,
- van de pijn af te komen van het gevoel in de steek gelaten te zijn of afgewezen te zijn door je partner,
- het verdoven van pijnlijke emoties die geen verband houden met je partner (denk oud zeer, aan angst bij ziekte of verdriet bij sterfte),
- de relatie emotioneel of fysiek te verlaten als je geen hoop meer hebt op een voor jou fijne (lees: veilige) band,
- te voorkomen dat je afhankelijk of kwetsbaar bent bij je partner.
Dit leidt tot de volgende soorten affaires:
- De protest affaire
- De pak-me-dan affaire
- De romantische affaire
- De burn-out affaire (de relatie is opgebrand, het gaat al te lang slecht)
- De noodfonds affaire (je zoekt een reserve-partner)
- Grote versierders affaire
- De dwangmatige affaire (vorm van verdoving)
- De exit affaire (wil relatie verbreken)
- De alleen-maar-vrienden affaire (emotioneel vreemdgaan)
Deze affaires verschillen vooral in de manier waarop mensen proberen hun hechtingsbehoeften te bevredigen en de patronen in de relatie voor de affaire. Verschillende vormen van affaires kunnen samengaan. De affaire kan bv tegelijkertijd een dwangmatige affaire zijn en een kom-en-pak-me affaire zijn.
In relatietherapie na een affaire krijg je hulp bij:
- Het herstellen van de hechtingswonden die zijn ontstaan door de affaire.
- Omgaan met verliefdheid van een van beide partner (hier lees je wat verliefdheid in je hersenen doet).
- het begrijpen van de oorzaak en de rol daarbij van: de hechtingsbehoeften, hechtingsangsten, het hechtingsgedrag (bv afstand nemen, er bovenop zitten, aantrekken en afstoten), hoe jullie elkaars hechtingsgedrag beïnvloeden (patroon tussen jullie), en de hechtingswonden die er zijn, zelfbeeld en beeld van de ander.
- Het herstellen van oudere hechtingswonden.
- Het ontwikkelen van een effectieve manier om met de hechtingsbehoeften (ruimte/verbinding) en -angsten om te gaan.
Patroon na overspel
Vaak is er na overspel een hevige dynamiek in de relatie die geregeld overeenkomsten vertoont met de patronen voor de affaire. Zo kan een angstig gehechte partner nog meer bovenop de ander gaan zitten, dwingender worden. Waardoor de meer vermijdend gehechte partner juist meer afstand probeert te nemen, want die voelt zich onveilig (bedreigd). In relatietherapie wordt de angstige gehechte partner dan geholpen om effectiever met zijn angst om te gaan. En de meer vermijdend gehechte partner wordt geholpen uit zijn schulp te kruipen en zijn gevoelens en behoeften meer te gaan uiten. Dit kan erg uitdagend zijn, emoties kunnen je soms helemaal overnemen. Het vraagt tijd en geduld, en veel goede zelfzorg om veerkrachtig te blijven en dit aan te kunnen. Soms kan dan individuele coaching naast of voor relatietherapie goed helpen.
De oorzaak van een affaire begrijpen is essentieel
Het is belangrijk om samen een goed beeld te krijgen over hoe de ontrouwe partner vatbaar werd voor een affaire en deze uiteindelijk aanging. Dit gedeelde begrip helpt de verraden partner het risico te nemen om de ontrouwe partner te vertrouwen. Het helpt ook de ontrouwe partner om vertrouwen in zichzelf te voelen en te beloven dat het niet meer zal gebeuren. Hiervoor is uiteraard ook een veilige verbinding nodig waarin jullie goed om kunnen gaan met de emoties en behoeften van beide. Jullie relatie wordt veilig, omdat jullie een effectief patroon ontwikkelen voor jullie behoefte aan veilige verbinding.
Als je een kloppend en samenhangend verhaal hebt gekregen over de affaire en de aanleiding, ben je ook minder vatbaar voor oordelen van buitenaf. Ook hecht je geen of minder waarde aan verhalen over mensen die vreemdgaan en hun aard, zoals dat het ontrouw zijn ingebakken is. Dat zijn verhalen die alleen maar angst aanwakkeren en een goede relatie in de weg staan.
