Oorzaken van vreemdgaan

Je kunt op verschillende manieren kijken naar oorzaken van vreemdgaan. Als je partner vreemdgaat wil je weten wat hem of haar dreef. En als je zelf vreemdgaat wil je het misschien ook wel weten. De inzichten bieden handvatten om vreemdgaan in de toekomst te voorkomen. In deze blog en bijgaande drie video’s help ik je de oorzaken van vreemdgaan ontdekken. Er zijn drie soorten oorzaken. Er is bijna nooit één oorzaak. Het ontdekken van de oorzaken heeft wel iets weg van een puzzel oplossen.

Veelvoorkomende oorzaken van vreemdgaan

Voor ik inga op de drie soorten oorzaken, som ik hier op wat veelgenoemde aanleidingen zijn van overspel. Deze vallen onder de hoofdoorzaken, die ik daarna behandel.

1. onvrede met jezelf
2. onvrede met je relatie
3. zoeken naar aandacht
4. gemis aan tijd samen
5. steun/troost zoeken
6. je partner wakker willen schudden
7. behoefte aan meer vrijheid of juist verbinding
8. behoefte aan waardering
9. je zelfbeeld willen verbeteren
10. een midlife
11. een seksverslaving
12. een uit de hand gelopen open relatie
13. onopgeloste conflicten in je relatie
14. oud zeer
15. gemis van seksuele intimiteit
16. je partner seksueel niet aantrekkelijk meer vinden
17. gebrek aan emotionele intimiteit
18. behoefte aan spanning
19. uit elkaar gegroeid zijn
20. Naïviteit: niet door hebben dat iemand je versiert. 
21. persoonlijkheidskenmerken als: niet geleerd hebben hoe je met liefde moet omgaan, moeite met je aanpassen, niet geleerd hebben je gevoelens en behoeften te uiten, je bent seksueel nieuwsgierig/avontuurlijk, je hebt geen realistische verwachtingen van een relatie.

Drie hoofdoorzaken van vreemdgaan

1. Oorzaken van vreemdgaan die in je relatie liggen
2. Drijfveren van vreemdgaan die met de overspelige te maken hebben
3. Aanleidingen tot vreemdgaan die met de context te maken hebben

1. Oorzaken van vreemdgaan die met je relatie te maken hebben

Psychiater Bowlby ontdekte dat hechting een belangrijke rol speelt in onze relatie met onze ouders. Kinderen hebben het voor een gezonde ontwikkeling nodig om zich veilig te kunnen hechten aan hun ouders. Ze moeten merken dat ze op hun ouders kunnen rekenen, belangrijk voor hun ouders zijn, ertoe doen, goed genoeg zijn en geaccepteerd worden. Voor een veilige hechting is het daarom belangrijk dat ouders zich goed afstemmen op de emoties en behoeften van hun kind. Als daarin iets misgaat, raakt een kind onveilig gehecht.

Een onveilige hechting speelt bij ongeveer 40 procent van de mensen. Sue Johnson, de grondlegger van EFT relatietherapie, ontdekte dat hechting ook in volwassen partnerrelaties een grote rol speelt. Ook in je relatie moet je voelen dat je: gezien wordt, gehoord wordt, belangrijk bent, gewaardeerd wordt, op de ander kunt rekenen, goed genoeg bent. Als de voor jou belangrijke hechtingbehoeften niet beantwoord worden, voelt dat erg naar. als je je vroeger niet (helemaal) veilig kon hechten aan je ouders, dan triggert dat nare gevoel de stressreacties die je vroeger hebt aangeleerd: afstand nemen, je terugtrekken, defensief/boos worden, aanklampen, pushen, kritisch worden, etcetera. Je uit je dan niet op een effectieve manier, waardoor problemen blijven bestaan of oplopen.

Als de een zich terugtrekt of boos, kritischer, of aanklampend wordt, voelt dat weer onprettig voor de ander. Die reageert dan vaak ook met oude stressreacties. Zo kun je samen in patronen komen die je relatie ondermijnen. En daardoor worden hechtingsbehoeften nog minder beantwoord. Er ontstaat een tekort. Dat maakt je relatie kwetsbaarder voor overpel. Je verlangt misschien naar meer verbinding, of juist meer vrijheid/autonomie, meer bevestiging, waardering, acceptatie, ertoe doen, of wat dan ook. Het gemis voelt akelig.

Als je dan iemand ontmoet die deze behoeften beantwoordt of die uitstraalt dat hij/zij dat kan, ben je voor je het weet verliefd. Eindelijk wordt het tekort opgeheven. Soms weet je pas wat je miste als je het vindt bij een ander, je herkende het gemis misschien helemaal niet. En het gevoel dat deze ander je geeft, kan verslavend zijn. Dat maakt het voor sommige mensen ook zo moeilijk om te stoppen met een affaire. Daarover meer in Je minnaar of minnares loslaten.

Een andere relationele oorzaak is het spanningsveld tussen de veiligheid van trouw en de behoefte aan spanning/afwisseling. Hoe meer je partner boven op je zit, aan je trekt, je benauwt, des te meer ruimte je zoekt. En hoe meer je partner ruimte zoekt, des te meer verbinding je juist zoekt. Als je partner je benauwt, of je juist verbinding mist, kan dat leiden tot vreemdgaan. De een zoekt met het overspel vrijheid, de ander zoekt er verbinding mee. Meer daarover lees je hier.

Meer over hechtingsstijlen en vreemdgaan.

2. Oorzaken van vreemdgaan die met jezelf te maken hebben.

In minder dan 15 procent van de stellen die scheiden door overspel, wordt de relatie met de ander doorgezet. Het gaat dus meestal niet om de ander. Veel mensen die vreemdgaan zijn eigenlijk op zoek naar een ander zelf.

Iedereen ontwikkelt zich in zijn jeugd op een bepaalde manier. Dat wat gewaardeerd of gestimuleerd wordt door ouders en andere belangrijke mensen, zoals leraren en klasgenoten, ontwikkel je sterk. Dat wat niet gewaardeerd, gestimuleerd of zelfs afgewezen wordt, ontwikkel je niet, of onderdruk je. Ook leer je door te kijken naar rolmodellen, zoals je vader of moeder. Je neemt ook onbewust hun waarden en normen over. Dat maakt dat je bepaalde kanten wel ontwikkelt en andere kanten niet. Ook de context speelt een rol in jouw ontwikkeling, zoals armoede, de socialisatie van jongens versus meisjes, etcetera. Als je volwassen bent, gaat dit proces door, ook in je relatie.

Het kan daardoor zijn dat je iets in jezelf mist, je niet bent wie je wilt zijn. Misschien wil je spannender, avontuurlijker, kwetsbaarder, krachtiger, romantischer, liever, energieker, initiatiefrijker, grappiger, vrijer, zelfverzekerder zijn. Veel mensen beseffen dit niet, tot ze zich ineens zo voelen en gedragen in het contact met een ander als ze eigenlijk willen. Het kan ook makkelijker zijn andere kanten van jezelf te laten zien bij een nieuw iemand die nog geen beeld van je heeft, of als je moediger wordt door verliefdheid. Als het eigenlijk hierom gaat en niet om de ander, weet je wat je te doen staat: zoeken naar constructieve manieren om deze kanten in jezelf meer te ontwikkelen en ruimte te geven.

Hoe vreemdgaan ook met jezelf te maken kan hebben, is dat je niet goed omgaat met stemmingsproblemen of stress. Denk aan somberheid, depressie, laag zelfbeeld, oud zeer, een midlife, of overbelasting. Het is menselijk om je niet slecht te willen voelen. Onze lichaam en geest zijn gericht op een goed gevoel. Als je dorst hebt, ga je wat drinken. Als je verveeld bent, ga je wat doen. Als je je alleen voelt, zoek je contact. Als er een bedreiging is, vlucht of vecht je. Dit systeem zit diep in ons verankerd, het helpt ons met overleven. Zo willen je lichaam en geest ook af van nare gevoelens als stress, spanning een somber, minderwaardig, of juist leegte in je.

Maar stress verminderen of je stemming veranderen kan moeilijk zijn. Als je geen gezonde, constructieve manier vindt, ga je er steeds meer onder lijden. En een geest in het nauw maakt rare sprongen. Het zoekt een uitweg op een destructieve manier. De een gaat teveel drinken of andere verdovende middelen gebruiken, de ander gaat porno kijken, stopt zich vol met eten, gaat streng lijnen, in zichzelf snijden, en weer een ander begint steeds aan iets nieuws (bijvoorbeeld werk).

En zo zijn er ook mensen die prostitués bezoeken, seksverslaafd raken, en weer een ander zoekt aandacht van anderen, of wordt op slag verliefd. Dat heft ook het nare gevoel op. Maar werkt maar even en is destructief. Je komt al snel in een negatieve spiraal, die het moeilijk maakt ermee te stoppen. De uitnodiging is te gaan zoeken naar gezonde manier om goed in je vel te zitten en om te gaan met nare gevoelens, die natuurlijk soms onvermijdelijk zijn. Vaak is daar hulp bij nodig.

3. Oorzaken van vreemdgaan die met de context te maken hebben

Je kunt in je leven te maken krijgen met moeilijke omstandigheden. Ziekte van jezelf, je partner of een dierbare; het is fysiek onmogelijk om te vrijen met je partner; moeilijke relaties met familie of gezinsleden; problemen van kinderen; werkloosheid of arbeidsongeschiktheid; geldproblemen; het maakt het leven zwaar. Eigenlijk ben je alleen op zoek naar compensatie van de zwaarte van je leven. Iets wat je leven lichter maakt, lichtpuntjes. Natuurlijk is overspel dan niet een goede oplossing. De uitnodig is om te onderzoeken welke lichtpuntjes wel geschikt en haalbaar zijn.