Je schuldig voelen na vreemdgaan is normaal. En als overspel is uitgekomen en zichtbaar is hoe pijnlijk het is voor je partner, kan je schuldgevoel immense vormen aannemen. Hoe ga je goed om met een schuldgevoel na vreemdgaan? En wat zegt het als je geen schuldgevoel hebt terwijl je vreemdgaat? En wat doe je met een schuldgevoel ten opzichte van je minnaar of minnares?
Waardoor schuldig voelen?
Doordat je je in anderen kunt verplaatsen, krijg je een schuldgevoel als je iets fout hebt gedaan ten koste van een ander. Het voelt naar als die zich rot voelt door jouw toedoen. Zeker als het je partner betreft. Maar ook als je partner niet weet dat je vreemdgaat of bent gegaan, kun je je schuldig voelen. Dat heeft te maken met je inlevingsvermogen en je geweten: je weet dat het kwetsend is en je vindt het zelf ook niet goed. Je kunt je ook schuldig voelen naar je minnaar of minnares omdat je die niet geeft waar hij/zij behoefte aan heeft. Er is een disbalans in geven en nemen. De een is meer beschikbaar dan de ander.
Vreemdgaan ondanks een schuldgevoel
Waarom gaan mensen vreemd als ze zich daardoor schuldig voelen? Dit heeft met verschillende delen van het brein te maken: onze verlangens en emoties komen voort uit ons limbische brein. Ons verstand, onze emotieregulatie en zelfbeheersing zetelen in onze neocortex: een deel van het brein dat later in de evolutie is ontwikkeld. Als het limbische brein sterk geactiveerd is, zoals bij verliefdheid en seksuele opwinding, verlamt als het ware je prefrontale cortex. Je bent je verstand een beetje kwijt. Dat gebeurt ook bij teveel alcohol. Zodra de gevoelens of beneveling afnemen, komt je verstand weer terug en begin je je schuldig te voelen. Tenminste, als je ook empathisch bent.
Waarom schuldig voelen na vreemdgaan?
Hoewel het een rotgevoel is, heb je niet voor niets een schuldgevoel. Een schuldgevoel is functioneel en stimuleert om te proberen iets te doen aan de schade van je fout. Schuldgevoel zet je aan om de relatie te herstellen en te stoppen met iets wat niet goed is. Het is een sociale emotie en helpt ons geaccepteerd te worden en erbij te mogen horen. Evolutionair gezien is dat noodzakelijk om te overleven. Daarom is het ook zo’n rotgevoel: het zet je in beweging. Een schuldgevoel kan ook een afdek-emotie zijn. Het is minder naar om je schuldig te voelen dan om machteloosheid (de fout is al gemaakt), verdriet, of angst om je partner kwijt te raken te voelen.
Wat doen met schuldgevoel?
Het is belangrijk dat je verantwoordelijkheid neemt voor je fout. Je kunt het overspel niet ongedaan maken, maar bent niet machteloos. Het gaat er om je je best doet om je relatie te redden en je partner te steunen. Daarmee laat je zien hoe belangrijk je relatie en je partner voor je zijn. Dat heelt en helpt het vertrouwen herstellen. Verantwoordelijkheid nemen betekent ook erkennen dat wat er ook mis was, vreemdgaan jouw keuze was. Het is ook onderzoeken waarom je vreemdging. En daarvan leren. Daarnaast gaat het erom dat je openstaat en je laat raken door de emoties van je partner. Ook als je (misschien) weg wilt bij je partner. Dat helpt hem of haar dit goed af te sluiten.
Wat niet werkt bij schuldgevoel
Geregeld gaan mensen vreemd omdat ze niet goed in hun vel zitten. Dat kan met de relatie te maken hebben, maar ook met werk, eigenwaarde, depressie, verlies, of gezondheid. Als je al niet lekker in je vel zit en je gaat daardoor vreemd, kun je het schuldgevoel er niet goed bij hebben. Je voelde je al zo rot. Het wordt teveel. En dit kan dan leiden tot opnieuw vreemdgaan, want dat verdooft weer even je nare gevoel. Het is van korte duur, daarna komt het schuldgevoel weer extra hard terug. Zo kun je in een vicieuze cirkel komen. In dit geval heb je hulp nodig om eruit te komen. Wat ook niet werkt is zo snel mogelijk door willen op de oude voet met je partner. Zo van: Ik bedrieg je echt niet meer, laten we er nu wat van maken.
Het verschil tussen schaamte en schuldgevoel
Veel mensen die vreemdgaan, schamen zich hier ook voor. Het verschil is dat schuldgevoel betekent dat je iets doet wat je zelf niet goed vindt. Je bent je bewust van de gevolgen voor een ander. Schaamte gaat over je niet goed genoeg meer voelen door iets wat je doet. Het gaat over wie of wat je bent in plaats van wat je doet. Het is niet raar dat mensen zich schamen na vreemdgaan. Vreemdgaan wordt maatschappelijk sterk veroordeeld. Mensen die vreemdgaan zijn niet oké. Dat is heel bedreigend als je je er schuldig aan hebt gemaakt. Misschien een geruststelling: Ik zie veel mensen die vreemdgaan/zijn gegaan en het zijn geen slechte mensen. Ze zijn menselijk.
Je niet schuldig voelen na vreemdgaan
Als je je niet schuldig voelt na vreemdgaan, betekent dit niet dat je gewetenloos bent, al kan dat wel, bijvoorbeeld bij narcisme. Ook kan angst om betrapt te worden het schuldgevoel overdekken. Maar meestal heeft een gebrek aan schuldgevoel te maken met een emotioneel afweersysteem. Je duwt gedachten aan hoe het voor je partner is weg. Of hebt onjuiste gedachten als: het doet mijn partner geen kwaad omdat die het niet weet. Of: Ik ben er een leuker mens door, ook voor mijn partner. Of je rechtvaardigt het vreemdgaan: mijn partner heeft geen aandacht voor mij. En soms nemen mensen bewust afstand van hun partner om een schuldgevoel te vermijden. Het zijn allemaal redenaties die niet werken, ze zijn niet goed voor jou en je partner, zeker niet op de lange termijn.
Als je geen schuldgevoel hebt, kun je jezelf de volgende vragen stellen:
- Als je denkt dat het goed voor je relatie is, zou je partner het daar mee eens zijn?
- Als het niet erg is omdat je partner het niet weet; zou je het andersom ook niet erg vinden als je partner overspel verbergt?
- Is dit voor de lange termijn goed voor je relatie?
